Μία στις 7 ενήλικες Ελληνίδες -ανεξάρτητα οικογενειακού ιστορικού- θα αναπτύξει κακοήθεια στους μαστούς. Η έγκαιρη διάγνωση σώζει (το 95% των ασθενών θεραπεύονται πλήρως). Η μηνιαία αυτό-εξέταση σας βοηθάει να γνωρίζετε τους μαστούς σας και αυτό σας διευκολύνει να εντοπίσετε τυχόν αλλαγές πάνω τους. Επίσης, σας δίνει ένα προβάδισμα έναντι πιθανών προβλημάτων. Αν προσέξετε κάποια αλλαγή στο στήθος σας, δείτε το γιατρό σας αμέσως. Είναι ο μόνος τρόπος να επιβεβαιώσετε ότι το στήθος σας δεν έχει πρόβλημα.
Η μαστογραφία αποτελεί εξέταση εκλογής και μπορεί να αναγνωρίσει βλάβες πολύ πριν γίνουν ψηλαφητές στο μαστό. Η ψηφιακή μαστογραφία έχει πολύ χαμηλά επίπεδα ακτινοβολίας, συνταγογραφείται και πρέπει να πραγματοποιείται μία φορά το χρόνο κατά προτίμηση μεταξύ 7ης και 14ης μέρας του κύκλου.
Σχετικά με το στήθος
Οι μαστοί αποτελούνται από αδένες, ινώδη και λιπώδη ιστό. Το αδενικό στοιχείο περιέχει πόρους και γαλακτοφόρους αδένες που παράγουν κατά τη διάρκεια του θηλασμού το γάλα που βγαίνει από τη θηλή. Η τελευταία βρίσκεται στο κέντρο του μαστού και περιβάλλεται από μια σκουρόχρωμη περιοχή που ονομάζεται θηλαία άλως και περιέχει αδένες που ευθύνονται για την διατήρηση της υγρασίας της θηλής.
Αλλαγές του Μαστού
Οι περισσότερες Αλλαγές του Μαστού δεν υποκρύπτουν καρκίνο. Ωστόσο, κάποιες αλλαγές μπορεί να υποδηλώνουν άλλα προβλήματα όπως:
- Ινοκυστικές νόσοι (ακίνδυνες, αλλά κάποιες φορές επώδυνες κύστες)
- Λοίμωξη (ειδικά κατά το θηλασμό)
- Καλοήθη ογκίδια
Τα κυριότερα συμπτώματα που θα πρέπει να μας ανησυχήσουν είναι:
- Ψηλαφητός όγκος στο μαστό
- Πρήξιμο με πόνο στο στήθος
- Αιματηρό έκκριμα θηλής
- Εμφανείς αλλαγές στο σχήμα και το δέρμα του μαστού
- Λεμφαδένες ή πρήξιμο στη μασχάλη
Κατά την περίοδο
Αλλαγές μπορεί να εμφανιστούν κυκλικά και να σχετίζονται με την περίοδο της γυναίκας και τις ορμονικές αλλαγές κατά τη διάρκεια του κύκλου. Τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη που εκκρίνονται μπορεί να κάνουν το στήθος πιο βαρύ, οιδηματώδες και ευαίσθητο. Τα συμπτώματα αυτά συνήθως εξαφανίζονται μετά την περίοδο ή υποχωρούν κατά πολύ.
Κατά την κύηση
Οι αλλαγές στο στήθος αποτελούν πολύ αρχικά σημεία εγκυμοσύνης. Η ευαισθησία ( ειδικά γύρω από τις θηλές ) και το πρησμένο στήθος σχετίζονται με την αύξηση των επιπέδων προγεστερόνης και την ανάπτυξη των γαλακτοφόρων πόρων. Η θηλή αλλάζει χρώμα και σκουραίνει και παραμένει έτσι σε όλη την διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Μετά την εμμηνόπαυση
Όσο πέφτουν τα επίπεδα οιστρογόνων στο αίμα το μέγεθος των μαστών μειώνεται ενώ η σπαργή και η τάση του δέρματος μεταβάλλονται. Το αδενικό και ινώδες κομμάτι των μαστών υποκαθίσταται από λιπώδη ιστό ενώ αυτή η διαταραχή των ορμονών μπορεί να οδηγήσει στην δημιουργία πολλαπλών κυστών που προκαλούν ανησυχία στην γυναίκα.
Πόνος στο στήθος
Η μαστοδυνία είναι ένα πολύ συχνό σύμπτωμα που συνήθως σχετίζεται με τις αλλαγές τις περιόδου. Σπάνια αποτελεί αρχικό σύμπτωμα κακοήθειας ενώ εμφανίζεται κυρίως σε ηλικίες μεταξύ 30 και 50 ετών. Μπορεί να είναι κυκλικός ή μη, να επιδεινώνεται με την φυσική άσκηση και να περιλαμβάνει οποιοδήποτε σημείο του μαστού ή και του θώρακα πίσω από αυτόν.
Συμβουλευτείτε το ιατρό σας και αναζητήστε συμβουλή αν τα συμπτώματα επιμένουν ψηλαφήσετε κάποια μάζα που δεν υπήρχε προηγουμένως και αφού τα συμπτώματα δεν υποχωρούν με κάποιες απλές αλλαγές στην καθημερινότητά σας, όπως :
- Επιλογή σωστού στηθόδεσμου
- Διακοπή λήψης καφεΐνης
- Διακοπή αντισυλληπτικών δισκίων, πάντα σε συνεννόηση με τον ιατρό σας.
Πώς να εξετάζετε τους μαστούς σας
Ελέγξτε τους μαστούς σας περίπου μία εβδομάδα μετά την έναρξη της περιόδου σας. Αν δεν έχετε περίοδο ελέγξτε τους μαστούς σας την ίδια μέρα κάθε μήνα. Επικοινωνήστε με το γιατρό σας αν παρατηρήσετε βλάβες όπως ογκίδια ή λακκάκια. Αναφέρετε οπωσδήποτε την ύπαρξη οικογενειακού ιστορικού για καρκίνο μαστού.
Ψηλαφίστε για Βλάβες
Ξαπλώστε με ένα μαξιλάρι κάτω από τον ένα ώμο σας. Σηκώστε το χέρι πάνω στο μαξιλάρι και πάνω από το κεφάλι σας. Μετά ακολουθήστε τα παρακάτω βήματα από μία φορά το καθένα:
- Καθώς ελέγχετε τους μαστούς σας, χρησιμοποιήστε κατακόρυφη ή ελικοειδή φορά έτσι ώστε οι περιοχές που ελέγχετε να επικαλύπτονται.
- Ελέγξτε από το λαιμό σας μέχρι τη γραμμή του στηθόδεσμου. Βεβαιωθείτε ότι συμπεριλάβατε και τη μασχάλη καθώς και το στέρνο.
- Μετακινήστε τα δάκτυλά σας σε κύκλους σε μέγεθος δεκάρας.
- Μην σηκώνετε τα δάκτυλά σας από το στήθος.
Χρησιμοποιήστε τις ράγες των δακτύλων, όχι τα ακροδάκτυλα. Ξεκινήστε με ελαφρά πίεση. Επαναλάβατε με μέτρια πίεση και μετά.
Κοιτάξτε για Βλάβες
Κάποιες βλάβες μπορούμε να τις δούμε, αλλά όχι να τις ψηλαφίσουμε. Για να δείτε για βλάβες, σταθείτε μπροστά από έναν καθρέφτη και ακολουθήστε τα απλά αυτά βήματα.
Χέρια στο Πλάι
Σταθείτε με τα χέρια στο πλάι. Κοιτάξτε για αλλαγές στο χρώμα ή την υφή του δέρματος και της θηλής σας. Σταυρώστε τα χέρια πίσω από το λαιμό σας και κοιτάξτε ξανά.
Χέρια στους Γοφούς
Πιέστε τα χέρια στους γοφούς για να τεντώσετε τους θωρακικούς μύες. Κοιτάξτε για λακκάκια, πτυχώσεις ή άλλες αλλαγές. Ελέγξτε ξανά σκύβοντας μπροστά και γυρνώντας από τη μία πλευρά στην άλλη.
Κοιτάξτε για Έκκριμα
Έκκριμα από τη θηλή που είναι σκούρο ή αιματηρό ή βγαίνει χωρίς να πιέζεται η θηλή, θα πρέπει να ελέγχεται από το γιατρό σας. Καθαρό ή γαλακτώδες έκκριμα μπορεί να είναι φυσιολογικό.
Για τι αλλαγές πρέπει να ψάχνω:
- Αλλαγή στο μέγεθος ή το σχήμα
- Αλλαγή στο χρώμα ή εξάνθημα γύρω από τη θηλή
- Ψηλαφητή μάζα ή πάχυνση του δέρματος
- Αλλαγή στην υφή του δέρματος, εμφάνιση αγγείων, δερμογραφισμός
- Έκκριμα
- Πρησμένοι αδένες στη μασχάλη
- Εισολκή της θηλής
- Μόνιμος πόνος στο μαστό ή την περιοχή της μασχάλης
Διαγνωστική αντιμετώπιση
Η μαστογραφία είναι σημαντικότατη εξέταση για κάθε γυναίκα, δεδομένου ότι αποκαλύπτει αλλαγές και αλλοιώσεις στο μαστό πολύ πριν γίνουν αντιληπτές με την ψηλάφηση. Οι συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τη μέθοδο εκλογής στον πληθυσμό για την πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του μαστού είναι η ψηφιακή μαστογραφία (η πρώτη στα 35 έτη, η επόμενη στα 40 και μετά ανά έτος). Σε περίπτωση που ανήκετε σε ομάδα υψηλού κίνδυνου (π.χ. λόγω ιστορικού), ακολουθείται άλλη παρακολούθηση. Όταν ο μαστός είναι πυκνός, είναι απαραίτητο και το υπερηχογράφημα των μαστών.
